Chương : 29
Tôi thức dậy thấy chiếc áo thun đầm đìa mồ hôi mà chẳng biết mình đang ở đâu. Một màng dính phủ trên mặt tôi, và một người đàn bà tóc sẫm nằm cạnh tôi trên giường. Tôi biết đó là đàn bà nhờ hình dáng bờ vai. Ánh nắng chiều lọc qua rèm rọi xuống bên trái tôi, rớt xuống hai chiếc va li đặt song song trên sàn nhà. Tôi bắt đầu nhớ ra... Jerusalem.
Một giấc mơ đã khiến tôi thức dậy, một giấc mơ không bình thường. Tôi chỉ thấy có một khuôn mặt đàn ông ghé xuống hôn tôi. Cảnh tượng khiến tôi rùng mình, nhưng tôi cố hết sức đẩy nó ra khỏi trí óc. Những người lính, tôi nhớ, những người lính đeo gươm. Tôi đang đứng trong bóng tối, dưới tán cây trong khu vườn thơm ngát. Quanh tôi, người ngủ la liệt dưới đất. Tiếng ngáy của họ làm tôi cảm thấy cô đơn. Một nỗi sợ chiếm ngự tôi, nỗi sợ cái chết đang đến gần. Tôi nghe phía bên phải có tiếng rung chuyển, rồi giữa đám người đang ngủ, những người lính vùng đứng lên, quát tháo và lục soát các lùm cây. Một người khoác áo choàng từ trong bóng tối bước đến gần tôi. Tê điếng như trong cơn ác mộng, tôi đứng đó trong khi người kia hôn lên má tôi. Môi hắn nhớt và lạnh. Khi hắn rời ra, những người lính tóm cổ tôi...
Rachel chui xuống dưới chăn. Tôi nhìn đồng hồ. Ba giờ rưỡi chiều, giờ Israel, trước New York bảy tiếng đồng hồ. Không thể tin được! Chúng tôi đã ngủ liền tù tì gần mười tám tiếng. Tôi nhấc điện thoại bên cạnh giường gọi phục vụ, yêu cầu đặt một chiếc xe với người lái biết tiếng Anh. Giá là 130 shekel 1 một giờ. Rachel cựa quậy khi tôi nói nhưng vẫn không tỉnh dậy.
Mình nên đi một mình, tôi nhìn xuống nàng và nghĩ. Nhưng ngay lúc đó hiện ra hình ảnh tôi ngã bất tỉnh trên đường phố, lịm đi trong giấc mơ của cơn ngủ kịch phát. Không thể liều thế được. Tôi bước vào buồng tắm đứng dưới vòi hoa sen.
Israel chẳng có gì giống với những giấc mơ của tôi. Từ lúc bước xuống sân bay Ben Gurion ở Tel Aviv, chúng tôi bị choáng ngợp bởi vẻ hiện đại từ mọi phía. Radio, máy dò kim loại, súng liên thanh, mùi xăng máy bay. Chúng tôi đi từ Tel Aviv đến Jerusalem bằng sherut, một loại xe tải nhỏ sáu chỗ. Tôi im lặng suốt quãng đường, đôi khi Rachel phải bấm vào tay tôi để chắc tôi còn tỉnh táo. Nàng có thể thấy tôi bị mất phương hướng, vì quang cảnh ngoài xe không phải những gì tôi mong đợi sẽ được thấy.
Thế nhưng khi đến gần Jerusalem, tôi bị thu hút bởi quang cảnh Thành Cổ trên những sườn đồi, cổ kính ban sơ trong ánh nắng chiều tà, và nỗi thất vọng của tôi nguôi ngoai dần. Những gì tôi đến tìm đang chờ tôi sau những bức tường thành cổ xưa kia.
Khi chúng tôi đến khách sạn thì trời đã xẩm tối. Chúng tôi nói số hộ chiếu của mình cho lễ tân rồi theo cùng hành lý lên tầng sáu. Phòng thì sạch nhưng hơi nhỏ. Chúng tôi định ra ngoài ăn tối, nhưng khi vừa ngồi xuống giường để lấy lại hơi thì cảm giác lệch múi giờ và mệt nhọc sau hai ngày vừa qua ập lên người chúng tôi. Rachel còn ngủ được một chút trên máy bay, chứ tôi thì không. Sự ấm áp và yên tĩnh trong căn phòng khách sạn này như chất ma túy rót vào mạch máu tôi. Tôi ăn một quả cam Rachel mua ở Bel Gurion rồi chìm ngay vào quên lãng. Chỉ có giấc mơ về khu vườn mới có thể lôi tôi ra khỏi tình trạng ấy.
Tôi khóa vòi nước, lau khô người rồi trở lại phòng. Rachel đã lật sấp người. Đôi vai trần của nàng lộ ra dưới lần vải trải giường. Tôi bước đến cửa sổ, vén rèm hy vọng nhìn thấy Thành Cổ, nhưng những khối nhà lô nhô đã che mất tầm mắt.
Tôi bước lại giường và lay tay Rachel. Nàng không phản ứng. Tôi lại lay nữa. Nàng chớp mắt mấy lần rồi chống khuỷu tay nhỏm dậy.
"Cái đồng hồ kia có đúng không?"
"Đúng. Xe sắp đến rồi."
Hình như điều đó làm nàng không vui. "Anh vẫn muốn đi ngay hôm nay sao? Đã muộn rồi mà."
"Anh mới có một giấc mơ khác."
"Mơ về cái gì?"
"Vườn Gethsemane 2 ."
Nàng ngả lưng xuống giường và ngó trần nhà. "Chuyện này về niên đại đi xa hơn tất cả những giấc mơ trước của anh, đúng không?"
"Đúng. Sự kiện Gethsemane bắt đầu quá trình đếm ngược đến vác thánh giá. Anh phải đến Thành Cổ. Anh không thể chờ đến mai được."
Nàng kéo chăn quấn quanh người, rồi đứng lên nhìn vào mắt tôi. "Em nghĩ anh nên để đến ngày mai."
"Tại sao?"
"Chúng ta đang bình an trong căn phòng này. Ta đến được đây đã là một phép màu rồi, em nghĩ ta cần thời gian hồi phục sau tất cả những gì đã trải qua."
"Nhưng giấc mơ của anh..."
Nàng cúi xuống cầm tay tôi. "Không có chuyện gì xảy ra cho anh đâu, David ạ. Ngay cả nếu giấc mơ của anh là vác thánh giá thì cũng không có chuyện gì đâu. Anh ở đây với em, em biết cách chăm sóc anh mà."
Nàng thả nốt bàn tay kia vào tay tôi, và tấm ga rơi quanh chân nàng. Tôi cố tránh nhìn, nhưng nàng cố ý muốn tôi nhìn.
"Rachel, anh phải đi ngay hôm nay."
"Chúng ta có thể đi, nhưng không phải ngay bây giờ." Nàng ngả đầu vào ngực tôi và vòng tay ôm tôi. "Trời đất không sụp đổ ngay đâu nếu chúng ta dành vài phút cho nhau."
Nàng hôn má tôi, rúc vào cổ tôi và kéo tôi áp sát eo nàng. Con người nghề nghiệp của nàng bong ra như lớp da chết của rắn. Người đàn bà mới mẻ này là một khám phá đối với tôi, và tôi thèm muốn nàng. Tôi cúi xuống khuôn mặt đương ngước lên mà hôn nàng. Đôi môi nàng ấm và mềm, không có gì gống đôi môi trơn nhớt trong giấc mơ của tôi. Nhớ về chuyện đó khiến tôi thoáng rùng mình.
Nàng buông ra và nhìn vào mắt tôi. "Anh sao vậy?"
"Anh ổn mà." Tôi nhoài ra hôn nàng lần nữa.
"Anh không ổn đâu, anh vẫn sẽ không ổn chừng nào cái vụ Jesus này chưa yên hẳn."
Chuông điện thoại reo, cả hai chúng tôi cùng giật mình.
Tôi nhấc máy. "A lô?"
"Có xe rồi, thưa ngài," một giọng nặng trịch cất lên.
"Cám ơn." Tôi bỏ máy.
Tôi chưa kịp giải thích gì thì Rachel đã hôn lên má tôi, rồi quay đi và bắt đầu mặc quần áo.
Tài xế của chúng tôi là một ông già có ria mép người Palestine tên là Ibrahim. Ông ta nói tiếng Anh rất khó khăn, nhưng hiểu chúng tôi muốn đến Thành Cổ, và chỉ cần đưa chúng tôi đến cổng Jaffa là được. Khi chúng tôi đến gần những bức tường đá bạc phếch vì nắng gió, tôi có cảm giác mình đã đến chỗ này rồi. Đằng sau bức tường kia, nơi ký thác đẫm máu của lịch sử, có một bí mật cho riêng tôi. Trong hai ngàn năm nó nằm đợi, tàng ẩn trước con mắt của những người đến với xẻng, bàn chải đánh răng, giũa và tăm xỉa răng. Bí mật ấy là gì, tôi chưa biết, nhưng tôi sẽ biết khi tìm thấy nó.
"Anh muốn bắt đầu từ đâu?" Rachel hỏi.
"Ngày cuối cùng của Jesus."
"Vâng," Ibrahim nói, quay lại nhìn tôi. "Núi Olives, vườn Gethsemane, nơi hành hình."
Một chiếc mô tô gầm lên giận dữ lao vút qua mặt chúng tôi.
"Nơi hành hình à?" tôi hỏi.
"Tiếng Hebrew là Golgotha, tiếng Latin là Calvary. Nơi Jesus vác thánh giá."
"Đấy đúng là chỗ chúng tôi muốn tới."
"Nhà thờ Mộ Chúa. Chín trạm thánh giá ở bên ngoài và năm ở bên trong nhà thờ. Tôi sẽ đưa các vị đến đó ngay bây giờ."
"Ta đến đó làm gì?" Rachel hỏi tôi.
Tôi cảm thấy có một luồng hơi nóng tràn qua người, khiến tôi hầu như ngạt thở. "Anh không biết."
"David, có chuyện gì thế?" Nàng đặt tay lên trán tôi. "Anh đang sốt."
Ba mươi giây trước tôi còn khỏe, nhưng nàng nói đúng. "Chúng ta phải nhanh lên."
Ibrahim cho xe vào bãi đỗ, vừa lúc có một chiếc Citroen lùi ra. Một xe buýt du lịch to tướng chắn hết ánh sáng phía sau chúng tôi.
"Chúng ta đậu xe bên ngoài tường thành à?" Rachel hỏi.
"Vâng," Ibrahim trả lời. "Theo lệ phải đi bộ từ chỗ này. Các vị hãy nhìn các cột mốc của thành phố."
"Nhà thờ có xa không?"
"Mộ Chúa? Như ngày hôm nay, thì đến Via Dolorosa 3 mất nửa giờ, có thể hơn một chút."
Rachel có vẻ nghi ngại. "Ông có thể đưa chúng tôi đến gần hơn được không?"
"Ngài đây bị ốm ạ?"
Rachel ngần ngừ. "Vâng. Anh ấy đến Jerusalem với hy vọng nó sẽ giúp anh ấy khá hơn."
"À. Nhiều người bệnh đến mộ Chúa để hôn phiến đá nơi ngài phục sinh."
"Ông có giúp chúng tôi được không?"
"Dạ được chứ. Xin trả thêm một trăm shekel, tôi sẽ đưa ông bà đến đó rất nhanh."
Ibrahim lùi xe, nhấn còi và tăng ga lao đi, hứng trọn tràng chửi của một bà trùm khăn kín mít phải né nhanh mới tránh bị cái chắn bùn trước va vào người. Một luồng hơi nóng mới lại cuộn trào trong tôi, tôi sợ lần này mình sẽ ngất mất.
"Ngủ rũ phải không?" Rachel hỏi.
"Không. Khác."
"Chúng ta nên quay lại khách sạn."
"Không.Via Dolorosa."
"Via Dolorosa," Ibrahim nhắc lại. "Đoạn đường Đau khổ. Người Cơ đốc giáo ở đây gọi nó Đường Hoa. Trạm đầu tiên Jesus bị kết tội chết, trạm thứ hai, người bị buộc vác thánh giá, trạm thứ ba, người vấp ngã lần đầu, trạm thứ tư."
Tiếng người hướng dẫn trở nên o o trong tai tôi, tôi không còn theo dõi được nữa. Mồ hôi nhỏ từng giọt, và tôi bỗng cảm thấy ớn lạnh. Khi xe lao qua đường phố chật hẹp, tôi nhìn những bức tường đá, cửa chớp sáng màu, quầy hàng trong chợ treo đầy đồ trang trí lỉnh kỉnh, và các đoàn du khách bận trang phục của hàng trăm dân tộc khác nhau. Ibrahim hạ kính xuống chửi mắng một người nào đó, và mùi hoa nhài thơm nức tràn vào xe. Khi mùi hương xộc vào mũi tôi, bỗng nhiên tôi cảm thấy phởn phơ kỳ lạ, rồi mọi vật trở nên trắng xóa.
--- ------ ------ ------ -------
1 Đơn vị tiền tệ Israel.
2 Khu vườn dưới chân núi Olives ở Jerusalem, nổi tiếng là nơi Jesus cùng các môn đồ của ông cầu nguyện vào đêm trước ngày vác thánh giá.(Luke 22.42-44) Theo giáo hội Chính giáo Đông Âu, vườn này là nơi các Thánh tông đồ chôn cất Đức Mẹ Đồng trinh.
3 Tiếng Latin có nghĩa là "Đoạn đường Đau khổ". Một đoạn đường trong Thành Cổ Jerusalem. Từ thế kỷ 18 nó được coi là đoạn đường Chúa Jesus vác thánh giá đến nơi hành hình.
Một giấc mơ đã khiến tôi thức dậy, một giấc mơ không bình thường. Tôi chỉ thấy có một khuôn mặt đàn ông ghé xuống hôn tôi. Cảnh tượng khiến tôi rùng mình, nhưng tôi cố hết sức đẩy nó ra khỏi trí óc. Những người lính, tôi nhớ, những người lính đeo gươm. Tôi đang đứng trong bóng tối, dưới tán cây trong khu vườn thơm ngát. Quanh tôi, người ngủ la liệt dưới đất. Tiếng ngáy của họ làm tôi cảm thấy cô đơn. Một nỗi sợ chiếm ngự tôi, nỗi sợ cái chết đang đến gần. Tôi nghe phía bên phải có tiếng rung chuyển, rồi giữa đám người đang ngủ, những người lính vùng đứng lên, quát tháo và lục soát các lùm cây. Một người khoác áo choàng từ trong bóng tối bước đến gần tôi. Tê điếng như trong cơn ác mộng, tôi đứng đó trong khi người kia hôn lên má tôi. Môi hắn nhớt và lạnh. Khi hắn rời ra, những người lính tóm cổ tôi...
Rachel chui xuống dưới chăn. Tôi nhìn đồng hồ. Ba giờ rưỡi chiều, giờ Israel, trước New York bảy tiếng đồng hồ. Không thể tin được! Chúng tôi đã ngủ liền tù tì gần mười tám tiếng. Tôi nhấc điện thoại bên cạnh giường gọi phục vụ, yêu cầu đặt một chiếc xe với người lái biết tiếng Anh. Giá là 130 shekel 1 một giờ. Rachel cựa quậy khi tôi nói nhưng vẫn không tỉnh dậy.
Mình nên đi một mình, tôi nhìn xuống nàng và nghĩ. Nhưng ngay lúc đó hiện ra hình ảnh tôi ngã bất tỉnh trên đường phố, lịm đi trong giấc mơ của cơn ngủ kịch phát. Không thể liều thế được. Tôi bước vào buồng tắm đứng dưới vòi hoa sen.
Israel chẳng có gì giống với những giấc mơ của tôi. Từ lúc bước xuống sân bay Ben Gurion ở Tel Aviv, chúng tôi bị choáng ngợp bởi vẻ hiện đại từ mọi phía. Radio, máy dò kim loại, súng liên thanh, mùi xăng máy bay. Chúng tôi đi từ Tel Aviv đến Jerusalem bằng sherut, một loại xe tải nhỏ sáu chỗ. Tôi im lặng suốt quãng đường, đôi khi Rachel phải bấm vào tay tôi để chắc tôi còn tỉnh táo. Nàng có thể thấy tôi bị mất phương hướng, vì quang cảnh ngoài xe không phải những gì tôi mong đợi sẽ được thấy.
Thế nhưng khi đến gần Jerusalem, tôi bị thu hút bởi quang cảnh Thành Cổ trên những sườn đồi, cổ kính ban sơ trong ánh nắng chiều tà, và nỗi thất vọng của tôi nguôi ngoai dần. Những gì tôi đến tìm đang chờ tôi sau những bức tường thành cổ xưa kia.
Khi chúng tôi đến khách sạn thì trời đã xẩm tối. Chúng tôi nói số hộ chiếu của mình cho lễ tân rồi theo cùng hành lý lên tầng sáu. Phòng thì sạch nhưng hơi nhỏ. Chúng tôi định ra ngoài ăn tối, nhưng khi vừa ngồi xuống giường để lấy lại hơi thì cảm giác lệch múi giờ và mệt nhọc sau hai ngày vừa qua ập lên người chúng tôi. Rachel còn ngủ được một chút trên máy bay, chứ tôi thì không. Sự ấm áp và yên tĩnh trong căn phòng khách sạn này như chất ma túy rót vào mạch máu tôi. Tôi ăn một quả cam Rachel mua ở Bel Gurion rồi chìm ngay vào quên lãng. Chỉ có giấc mơ về khu vườn mới có thể lôi tôi ra khỏi tình trạng ấy.
Tôi khóa vòi nước, lau khô người rồi trở lại phòng. Rachel đã lật sấp người. Đôi vai trần của nàng lộ ra dưới lần vải trải giường. Tôi bước đến cửa sổ, vén rèm hy vọng nhìn thấy Thành Cổ, nhưng những khối nhà lô nhô đã che mất tầm mắt.
Tôi bước lại giường và lay tay Rachel. Nàng không phản ứng. Tôi lại lay nữa. Nàng chớp mắt mấy lần rồi chống khuỷu tay nhỏm dậy.
"Cái đồng hồ kia có đúng không?"
"Đúng. Xe sắp đến rồi."
Hình như điều đó làm nàng không vui. "Anh vẫn muốn đi ngay hôm nay sao? Đã muộn rồi mà."
"Anh mới có một giấc mơ khác."
"Mơ về cái gì?"
"Vườn Gethsemane 2 ."
Nàng ngả lưng xuống giường và ngó trần nhà. "Chuyện này về niên đại đi xa hơn tất cả những giấc mơ trước của anh, đúng không?"
"Đúng. Sự kiện Gethsemane bắt đầu quá trình đếm ngược đến vác thánh giá. Anh phải đến Thành Cổ. Anh không thể chờ đến mai được."
Nàng kéo chăn quấn quanh người, rồi đứng lên nhìn vào mắt tôi. "Em nghĩ anh nên để đến ngày mai."
"Tại sao?"
"Chúng ta đang bình an trong căn phòng này. Ta đến được đây đã là một phép màu rồi, em nghĩ ta cần thời gian hồi phục sau tất cả những gì đã trải qua."
"Nhưng giấc mơ của anh..."
Nàng cúi xuống cầm tay tôi. "Không có chuyện gì xảy ra cho anh đâu, David ạ. Ngay cả nếu giấc mơ của anh là vác thánh giá thì cũng không có chuyện gì đâu. Anh ở đây với em, em biết cách chăm sóc anh mà."
Nàng thả nốt bàn tay kia vào tay tôi, và tấm ga rơi quanh chân nàng. Tôi cố tránh nhìn, nhưng nàng cố ý muốn tôi nhìn.
"Rachel, anh phải đi ngay hôm nay."
"Chúng ta có thể đi, nhưng không phải ngay bây giờ." Nàng ngả đầu vào ngực tôi và vòng tay ôm tôi. "Trời đất không sụp đổ ngay đâu nếu chúng ta dành vài phút cho nhau."
Nàng hôn má tôi, rúc vào cổ tôi và kéo tôi áp sát eo nàng. Con người nghề nghiệp của nàng bong ra như lớp da chết của rắn. Người đàn bà mới mẻ này là một khám phá đối với tôi, và tôi thèm muốn nàng. Tôi cúi xuống khuôn mặt đương ngước lên mà hôn nàng. Đôi môi nàng ấm và mềm, không có gì gống đôi môi trơn nhớt trong giấc mơ của tôi. Nhớ về chuyện đó khiến tôi thoáng rùng mình.
Nàng buông ra và nhìn vào mắt tôi. "Anh sao vậy?"
"Anh ổn mà." Tôi nhoài ra hôn nàng lần nữa.
"Anh không ổn đâu, anh vẫn sẽ không ổn chừng nào cái vụ Jesus này chưa yên hẳn."
Chuông điện thoại reo, cả hai chúng tôi cùng giật mình.
Tôi nhấc máy. "A lô?"
"Có xe rồi, thưa ngài," một giọng nặng trịch cất lên.
"Cám ơn." Tôi bỏ máy.
Tôi chưa kịp giải thích gì thì Rachel đã hôn lên má tôi, rồi quay đi và bắt đầu mặc quần áo.
Tài xế của chúng tôi là một ông già có ria mép người Palestine tên là Ibrahim. Ông ta nói tiếng Anh rất khó khăn, nhưng hiểu chúng tôi muốn đến Thành Cổ, và chỉ cần đưa chúng tôi đến cổng Jaffa là được. Khi chúng tôi đến gần những bức tường đá bạc phếch vì nắng gió, tôi có cảm giác mình đã đến chỗ này rồi. Đằng sau bức tường kia, nơi ký thác đẫm máu của lịch sử, có một bí mật cho riêng tôi. Trong hai ngàn năm nó nằm đợi, tàng ẩn trước con mắt của những người đến với xẻng, bàn chải đánh răng, giũa và tăm xỉa răng. Bí mật ấy là gì, tôi chưa biết, nhưng tôi sẽ biết khi tìm thấy nó.
"Anh muốn bắt đầu từ đâu?" Rachel hỏi.
"Ngày cuối cùng của Jesus."
"Vâng," Ibrahim nói, quay lại nhìn tôi. "Núi Olives, vườn Gethsemane, nơi hành hình."
Một chiếc mô tô gầm lên giận dữ lao vút qua mặt chúng tôi.
"Nơi hành hình à?" tôi hỏi.
"Tiếng Hebrew là Golgotha, tiếng Latin là Calvary. Nơi Jesus vác thánh giá."
"Đấy đúng là chỗ chúng tôi muốn tới."
"Nhà thờ Mộ Chúa. Chín trạm thánh giá ở bên ngoài và năm ở bên trong nhà thờ. Tôi sẽ đưa các vị đến đó ngay bây giờ."
"Ta đến đó làm gì?" Rachel hỏi tôi.
Tôi cảm thấy có một luồng hơi nóng tràn qua người, khiến tôi hầu như ngạt thở. "Anh không biết."
"David, có chuyện gì thế?" Nàng đặt tay lên trán tôi. "Anh đang sốt."
Ba mươi giây trước tôi còn khỏe, nhưng nàng nói đúng. "Chúng ta phải nhanh lên."
Ibrahim cho xe vào bãi đỗ, vừa lúc có một chiếc Citroen lùi ra. Một xe buýt du lịch to tướng chắn hết ánh sáng phía sau chúng tôi.
"Chúng ta đậu xe bên ngoài tường thành à?" Rachel hỏi.
"Vâng," Ibrahim trả lời. "Theo lệ phải đi bộ từ chỗ này. Các vị hãy nhìn các cột mốc của thành phố."
"Nhà thờ có xa không?"
"Mộ Chúa? Như ngày hôm nay, thì đến Via Dolorosa 3 mất nửa giờ, có thể hơn một chút."
Rachel có vẻ nghi ngại. "Ông có thể đưa chúng tôi đến gần hơn được không?"
"Ngài đây bị ốm ạ?"
Rachel ngần ngừ. "Vâng. Anh ấy đến Jerusalem với hy vọng nó sẽ giúp anh ấy khá hơn."
"À. Nhiều người bệnh đến mộ Chúa để hôn phiến đá nơi ngài phục sinh."
"Ông có giúp chúng tôi được không?"
"Dạ được chứ. Xin trả thêm một trăm shekel, tôi sẽ đưa ông bà đến đó rất nhanh."
Ibrahim lùi xe, nhấn còi và tăng ga lao đi, hứng trọn tràng chửi của một bà trùm khăn kín mít phải né nhanh mới tránh bị cái chắn bùn trước va vào người. Một luồng hơi nóng mới lại cuộn trào trong tôi, tôi sợ lần này mình sẽ ngất mất.
"Ngủ rũ phải không?" Rachel hỏi.
"Không. Khác."
"Chúng ta nên quay lại khách sạn."
"Không.Via Dolorosa."
"Via Dolorosa," Ibrahim nhắc lại. "Đoạn đường Đau khổ. Người Cơ đốc giáo ở đây gọi nó Đường Hoa. Trạm đầu tiên Jesus bị kết tội chết, trạm thứ hai, người bị buộc vác thánh giá, trạm thứ ba, người vấp ngã lần đầu, trạm thứ tư."
Tiếng người hướng dẫn trở nên o o trong tai tôi, tôi không còn theo dõi được nữa. Mồ hôi nhỏ từng giọt, và tôi bỗng cảm thấy ớn lạnh. Khi xe lao qua đường phố chật hẹp, tôi nhìn những bức tường đá, cửa chớp sáng màu, quầy hàng trong chợ treo đầy đồ trang trí lỉnh kỉnh, và các đoàn du khách bận trang phục của hàng trăm dân tộc khác nhau. Ibrahim hạ kính xuống chửi mắng một người nào đó, và mùi hoa nhài thơm nức tràn vào xe. Khi mùi hương xộc vào mũi tôi, bỗng nhiên tôi cảm thấy phởn phơ kỳ lạ, rồi mọi vật trở nên trắng xóa.
--- ------ ------ ------ -------
1 Đơn vị tiền tệ Israel.
2 Khu vườn dưới chân núi Olives ở Jerusalem, nổi tiếng là nơi Jesus cùng các môn đồ của ông cầu nguyện vào đêm trước ngày vác thánh giá.(Luke 22.42-44) Theo giáo hội Chính giáo Đông Âu, vườn này là nơi các Thánh tông đồ chôn cất Đức Mẹ Đồng trinh.
3 Tiếng Latin có nghĩa là "Đoạn đường Đau khổ". Một đoạn đường trong Thành Cổ Jerusalem. Từ thế kỷ 18 nó được coi là đoạn đường Chúa Jesus vác thánh giá đến nơi hành hình.
